Gaixotasuna 1320-1330 inguruan hasi zen Erdialdeko Asian, eta Itsaso Beltzera iritsia zen 1346an. 1350erako, Europa osoan barrena hedatua zen, eta biztanleen % 60-80 gaixotu zen. Kalkuluen arabera, 20-50 milioi lagun hil zituen –beste batzuen arabera, 75 milioi–, hau da, populazioaren % 25 eta 75 artean, lekuaren arabera. Nafarroan, biztanleen % 60, eta Joana II.a erregina ere izurri beltzaren ondorioz hil zen (1349), Frantzian bizi zen arren.

Dokumentatua dago garai hartan maskarak erabiltzen zituztela “izurritik” babesteko, eta, bestetik, izurria arma biologiko gisa ere erabili zutela mongolek 1346an, izurri beltzak jotako gorpuak katapultaz bota baitzituzten Caffaren setioan. Baliteke Itsaso Beltzeko portu horretatik Genovako merkatariek ihes egin izana izatea menturaz gaitza Mediterraneoan sartzeko bidea.

Lehenbiziko olatu haren atzetik, beste batzuk etorri ziren mende hartan. Nabarmentzekoa da 1361etik 1362ra bitarteko olatua, haurrei eragin baitzien bereziki; horregatik deitu zioten, hain zuzen, “haurren izurria”. Bizirik atera zirenek gero eta immunitate handiagoa izango zuten, baina lau mendez izan ziren Europan izurri haren agerraldi ziklikoak, eta beldur handia sortu zuen horrek, tarteka-marteka birulentzia handiko olatuak izaten ziren eta. XVI. mendearen amaieran eta XVII. mendearen hasieran, kontinentearen alde atlantikoan izan zuen eragin handiena, eta milioi erdi lagun baino gehiago kutsatu ziren. XVII. mendearen erdialdean, gogor jo zuen Europa: Londresen, populazioaren % 20 hil zuen 1665ean. XVII. mendetik XIX.era, “izurriaren zutabe” izeneko monumentu ederrak egin zituzten han eta hemen, epidemiak azkenean behera egiten zuenean santu babesleei esker ona erakustearren, eta Erdialdeko Europako eta Italiako hiri asko apaintzen dituzte oraindik ere.