HIESA (GIBa) 1981 – Gaur arte
HIESA (GIBa) 1981 – Gaur arte
HIESA (GIBa)
1981 – Gaur arte
Gaixotasuna: HIESA
Patogenoa: Giza Immunoeskasiaren birusa (GIBa)
Hildakoak: 35 milioi
Populazioaren %: % 0,7
Población época: 5.000 milioi
HIESA (GIBa)
1981 – Hoy
Gaixotasuna: HIESA
Patogenoa: Giza Immunoeskasiaren birusa (GIBa)
Hildakoak: 35 milioi
Populazioaren %: % 0,7
Población época: 5.000 milioi
Gaixotasun kroniko bihurturiko pandemia
Hartutako immunoeskasiaren sindromearen lehenbiziko aztarna Kongon aurkitu zuten 1968an, baina 1981ean dokumentatu ziren hiesaren lehenbiziko kasuak. Harrezkero, Osasunaren Mundu Erakundeak eta haren ONUSIDA programak (1996an sortua) ia 79 milioi kasu eta 35 milioi hildako kontatu dituzte, eta 2005 eta 2012 bitartean izan zirela eritasunaren gailurrik altuenak. Gaur egun, gaixotasun kroniko bihurtu da paziente askorentzat, eta 31 eta 35 milioi pertsona bitartean bizi dira birusarekin.
Babes immunologikorik ezak 30 gaixotasun larri baino gehiago eragiten dizkio pertsonari, batez ere infekzioak eta minbizi ezohikoak. Litekeena da animalia batean izatea jatorria, eta sistema immunologikoa ahitzen du. Nahiz eta orain gauza jakina den gorputzeko jariakinen bidez transmititzen dela hiesa, hasierako ezjakintasunaren ondorioz asko zabaldu zen gaixotasuna.
Gaur egun, mundu mailako gaixotasuna izaten jarraitzen du, baina sarraski handienak Ekialdeko Europan, Erdialdeko Asian, Ekialde Ertainean eta Ekialdeko Afrikan eragiten ditu. 2018an hutsik 1,7 milioi lagun gaixotu ziren eta 770.000 hil. Zifra horiek bezain kezkagarriak dira hiesa dutela ez dakitenen kopurua eta tratamendua jasotzen dutenena.
OMEk jakinarazi duenez, 2019. urtearen amaieran, hiesa zutenen % 81k bazekien infekzioa zuela, haien % 67k zuen tratamendua eta haien erdiak baino gehiagok lortu zuen birusa desagerraraztea eta, hala, beste batzuk ez kutsatzea. Gaixotasuna geldiarazteko tratamenduen arrakasta diferentea da herrialde eta eskualde batetik bestera, eta ez da inondik ere erabateko arrakasta. Nolanahi ere, 2000 eta 2019 artean, mundu osoan, ia % 40 murriztu zen hiesaz kutsatutakoen kopurua, eta % 51 birusarekin lotutako heriotzak.
Argazkia: C. Goldsmith
Content Providers: CDC/ C. Goldsmith, P. Feorino, E. L. Palmer, W. R. McManus
Mundua erabat globalizatuta zegoen une batean hasi zen hedatzen pandemia hori, eta bidaiak ohikoak ziren. Horrekin batera, sintomarik izan gabe kutsa daitekeen aldi luzeari esker, planeta osoan zabaldu zen aurreko mendeko 70eko eta 80ko hamarkadetan. Hortik aurrera, pandemiari aurre egiteko, sexu seguruko praktikak egin dira, eta, besteak beste, erabili eta botatzeko xiringak erabili dira zenbait neurri profilaktikoren artean. Neurri horiek hainbat lurraldetan ezartzeko aukera erreala da gaur egun aktibo dagoen gaixotasunaren eragin-banaketa gehien zehazten duena.
Gaixotasun kroniko bihurturiko pandemia
Hartutako immunoeskasiaren sindromearen lehenbiziko aztarna Kongon aurkitu zuten 1968an, baina 1981ean dokumentatu ziren hiesaren lehenbiziko kasuak. Harrezkero, Osasunaren Mundu Erakundeak eta haren ONUSIDA programak (1996an sortua) ia 79 milioi kasu eta 35 milioi hildako kontatu dituzte, eta 2005 eta 2012 bitartean izan zirela eritasunaren gailurrik altuenak. Gaur egun, gaixotasun kroniko bihurtu da paziente askorentzat, eta 31 eta 35 milioi pertsona bitartean bizi dira birusarekin.
Babes immunologikorik ezak 30 gaixotasun larri baino gehiago eragiten dizkio pertsonari, batez ere infekzioak eta minbizi ezohikoak. Litekeena da animalia batean izatea jatorria, eta sistema immunologikoa ahitzen du. Nahiz eta orain gauza jakina den gorputzeko jariakinen bidez transmititzen dela hiesa, hasierako ezjakintasunaren ondorioz asko zabaldu zen gaixotasuna.
Gaur egun, mundu mailako gaixotasuna izaten jarraitzen du, baina sarraski handienak Ekialdeko Europan, Erdialdeko Asian, Ekialde Ertainean eta Ekialdeko Afrikan eragiten ditu. 2018an hutsik 1,7 milioi lagun gaixotu ziren eta 770.000 hil. Zifra horiek bezain kezkagarriak dira hiesa dutela ez dakitenen kopurua eta tratamendua jasotzen dutenena.
OMEk jakinarazi duenez, 2019. urtearen amaieran, hiesa zutenen % 81k bazekien infekzioa zuela, haien % 67k zuen tratamendua eta haien erdiak baino gehiagok lortu zuen birusa desagerraraztea eta, hala, beste batzuk ez kutsatzea. Gaixotasuna geldiarazteko tratamenduen arrakasta diferentea da herrialde eta eskualde batetik bestera, eta ez da inondik ere erabateko arrakasta. Nolanahi ere, 2000 eta 2019 artean, mundu osoan, ia % 40 murriztu zen hiesaz kutsatutakoen kopurua, eta % 51 birusarekin lotutako heriotzak.
Argazkia: C. Goldsmith
Content Providers: CDC/ C. Goldsmith, P. Feorino, E. L. Palmer, W. R. McManus
Mundua erabat globalizatuta zegoen une batean hasi zen hedatzen pandemia hori, eta bidaiak ohikoak ziren. Horrekin batera, sintomarik izan gabe kutsa daitekeen aldi luzeari esker, planeta osoan zabaldu zen aurreko mendeko 70eko eta 80ko hamarkadetan. Hortik aurrera, pandemiari aurre egiteko, sexu seguruko praktikak egin dira, eta, besteak beste, erabili eta botatzeko xiringak erabili dira zenbait neurri profilaktikoren artean. Neurri horiek hainbat lurraldetan ezartzeko aukera erreala da gaur egun aktibo dagoen gaixotasunaren eragin-banaketa gehien zehazten duena.
